Αν το Διαδίκτυο θεωρηθεί, η μεγαλύτερη τεχνολογική αλλά και κοινωνικοοικονομική επανάσταση με την οποία έκλεισε ο 20ος αιώνας και ξεκίνησε ο 21ος πραγματικά χρειαζόταν μια έρευνα για να αντιληφθούμε πώς τελικά το αντιμετωπίζουν, στην Ελλάδα,οι γονείς οι εκπαιδευτικοί και οι μαθητές.
Τί μας προσφέρει και τί μπορούμε να κερδίσουμε ή να χάσουμε από τη χρήση του;
Τα αποτελέσματα της σχετικής έρευνας του Ινστιτούτου Οπτικοακουστικών Μέσων που διενεργήθηκε σε γυμνάσια και λύκεια της Αθήνας και του Πειραιά, παρουσιάστηκαν πρόσφατα και καθρεφτίζουν τις αντιλήψεις μας και μας κάνει να σκεφτούμε καλύτερα.
Τα οφέλη που μπορεί να προσφέρει η πρόσβαση στο διαδίκτυο είναι πολλά και μεγάλα, χωρίς όμως να λείπουν και οι αρνητικές συνέπειες, όπως και οι κίνδυνοι από την άκριτη και ανεξέλεγκτη χρήση του.
Κι αν όλα αυτά ισχύουν για τα ενήλικα και μεγαλύτερα σε ηλικία μέλη της κοινωνίας, οι δυνατότητες και οι απειλές που εμπεριέχει το Ιντερνετ γίνονται ακόμη πιο κρίσιμες και καθοριστικές για τα παιδιά και τους νέους, τουλάχιστον μέχρι την ενηλικίωσή τους, στα 18.
Το 44% των μαθητών απάντησαν ότι μπαίνουν στο internet για να κατεβάσουν τραγούδια και ταινίες
Το 18% των μαθητών δήλωσε ότι έχει συναντήσει από κοντά άτομο που γνώρισε μέσω διαδικτύου Το 21% των μαθητών έχει νιώσει άσχημα από συμπεριφορά που αντιμετώπισε στο διαδίκτυο
Το 18% δήλωσε ότι ενόχλησε κάποιον/α μέσω internet.
Το 40% των μαθητών έχουν δική τους σύνδεση.
Το 23% μπαίνει στο internet από τους υπολογιστές του σχολείου.
Το 13% σερφάρει στο διαδίκτυο χρησιμοποιώντας σύνδεση των γονέων του.
Οι εκπαιδευτικοί
Οι εκπαιδευτικοί θεωρούν σε μεγαλύτερο ποσοστό από τους γονείς ότι το Ιντερνέτ είναι απαραίτητο: σαφώς, η ευαισθητοποίηση σε σχέση με τις νέες τεχνολογίες είναι περισσότερη στους εκπαιδευτικούς συνεπώς, διαθέτουν περισσότερες γνώσεις.
Έχουν ιδιαίτερα θετική γνώμη για την σύνδεση χρήσης Ιντερνέτ και Εκπαίδευσης ενώ δηλώνουν ότι θα ήθελαν να συνδεθούν περισσότερα σχολεία με το διαδίκτυο.
• Όμως και στις γνώσεις που αφορούν θέματα ασφάλειας στο Ιντερνέτ, οι εκπαιδευτικοί αναδίδουν μια εικόνα καλύτερη από αυτή των γονέων.Ωστόσο το σχετικό υψηλό ποσοστό ανεπάρκειας γνώσεων (41% των ερωτηθέντων) φανερώνει έλλειμμα στην συνεισφορά τους ως προς την παροχή καθοδήγησης.
Από τις απαντήσεις των εκπαιδευτικών προκύπτει όμως μια αντινομία: αν και ιδιαίτερα επιθυμητό ως εργαλείο εκπαίδευσης, το Ιντερνέτ μοιάζει να είναι σχεδόν ένα φοβικό αντικείμενο για τους εκπαιδευτικούς.
Ενώ το κύριο βάρος των εκπαιδευτικών δηλώνει ότι προτρέπει «αρκετά» έως «πάρα πολύ» (57,5%) τους μαθητέςστο να το χρησιμοποιούν, ταυτόχρονα, είναι κάτι το οποίο φοβούνται ενώ, συνολικά, δείχνουν αδυναμία να το ελέγξουν στιβαρά .
Παρατηρούμε λοιπόν ότι οι εκπαιδευτικοί συνδέουν στενά τον έλεγχο που ασκούν στους μαθητέςμε την προτροπή χρήσης του Ιντερνέτ.
Συμπερασματικά καταλήγουμε ότι η οποιαδήποτε στρατηγική ενίσχυσης της χρήσης του Ιντερνέτ από τους μαθητές/μαθήτριες,περνά αναγκαστικά από το προσλαμβανόμενο επίπεδο ελέγχου που έχουν οι εκπαιδευτικοί ως προς την χρήση του.
Οι Γονείς
Μια πρώτη επισήμανση σχετικά με στάση των Γονέων έναντι στην χρήση Η/Υ από τα παιδιά τους, αφορά την χρήση του Η/Υ και του διαδικτύου από τους ίδιους: συνδέουν την χρήση περισσότερο με τις γνώσεις που έχουν και λιγότερο με την ανάγκη και την προσδοκώμενη υπηρεσία.
Οι μισοί περίπου από τους ερωτηθέντες δήλωσαν ότι δεν χρησιμοποιούν Ιντερνέτ λόγω έλλειψης γνώσεων, ωστόσο θα ήθελαν να μπορούσαν.
• Ο ρόλος των γονέων ως προς την βοήθεια που προσφέρουν και τον έλεγχο που εξασκούν παρουσιάζεται ως αρκετά ισχυρός παρά την αδυναμία γνώσης: πάνω περίπου από τους μισούς ερωτηθέντες πιστεύουν ότι καταφέρνουν πάραυτα να εξασκούν έλεγχο στα παιδιά τους.
Όσο πιο ενημερωμένοι είναι τόσο περισσότερο θεωρούν ότι εξασκούν έλεγχο και βοηθούν τα παιδιά τους για την χρήση του Ιντερνέτ.
Θα μπορούσαμε να υποθέσουμε ότι εάν αυξηθεί η ενημέρωση των γονέων, θα υπάρξει βελτίωση στον έλεγχο που ασκείται από αυτούς.
Μια δεύτερη σημαντική επισήμανση που συνδέεται με τις παραπάνω προτάσεις είναι η φοβική αντίδραση που αναπτύσσουν έναντι ενός μέσου που δεν γνωρίζουν, δεν κατανοούν και συνεπώς δεν ελέγχουν.
Οι ανεπαρκείς γνώσεις τους συνοδεύονται από με αυξημένη αίσθηση απειλής: 7 στους 10 γονείς ανησυχούν για την κακή χρήση του Ιντερνέτ .
Οι δύο αυτές επισημάνσεις, συνεπικουρούμενες από την δήλωση των γονέων ότι θεωρούν στην πλειονότητά τους (περίπου 8 στους 10 γονείς) το Ιντερνέτ γενικότερα χρησιμότατο ως εργαλείο και ειδικότερα ως απαραίτητο –αν και για αδιευκρίνιστο λόγο- εφόδιο για την μόρφωση των παιδιών τους, οδηγούν στο συμπέρασμα ότι οι γονείς διστάζουν να προτρέψουν τα παιδιά να ασχοληθούν με το συγκεκριμένο μέσο επικοινωνίας λόγω της αυξημένης αίσθησης απειλής.
Η ενημέρωση γονέων και μαθητών θα οδηγούσε σε μια πιο ασφαλή συμπεριφορά και χρήση και συνεπώς θα επέτρεπε στους μαθητές μια πιο ευρεία χρήση του Ιντερνέτ.
• Ο ρόλος των εκπαιδευτικών όπως τον αντιλαμβάνονται οι γονείς παρουσιάζεται ως πιο ενισχυμένος από τον δικό τους σε σχέση με την παροχή βοήθειας ως προς την χρήση και την ασφάλεια αλλά όχι αρκετά ισχυρός ώστε να θεωρήσουν ότι τα παιδιά τους είναι ασφαλή.
Η γνώμη των γονέων διαφοροποιείται σημαντικά σε σχέση με την βαθμίδα/κατεύθυνση της εκπαίδευσης:
Οι γονείς των παιδιών των Τεχνικών Λυκείων θεωρούν ότι τα παιδιά τους λαμβάνουν περισσότερη βοήθεια από τους εκπαιδευτικούς απ’ότι θεωρούν οι γονείς των άλλων βαθμίδων για τα παιδιά τους.
• Μια καθοριστική μεταβλητή που εμφανίζεται είναι το εισόδημα και η κοινωνικο-οικονομική κατηγορία στην οποία ανήκουν οι οικογένειες:
Η καλύτερη εικόνα διαχείρισης και χρήσης του Ιντερνέτ έρχεται από την μεσαία-ανώτερη κατηγορία, τόσο όσο αφορά την θετική αντιμετώπισή του όσο και την παροχή βοήθειας και την άσκηση ελέγχου.
Ιντερνετ και Δημιουργικότητα
Ρωτώντας η έρευνα τους φορείς για το κατά πόσο τα παιδιά και οι νέοι χρησιμοποιούν το Διαδίκτυο με τρόπο αρκούντως «δημιουργικό», βασίστηκε στην υπόθεση ότι όλοι διαθέτουν ένα μίνιμουμ κοινών αντιλήψεων περί αυτού του θέματος.
Ωστόσο, η έννοια της δημιουργικότητας ως προς το συγκεκριμένο ζήτημα δεν είναι ευνόητη, αν και η ερώτηση συμπεριέλαβε μια σειρά από επεξηγήσεις και παραδείγματα (αξιοποίησή του για μορφωτικούς, εκπαιδευτικούς σκοπούς, παιχνίδια αύξησης επιδεξιοτήτων, θετική ανάπτυξη κοινωνικότητας και όχι χρήση για απλή ψυχαγωγία, παιχνίδια «ανταγωνισμού», «μάχης», «προσομοιώσεων», υιοθέτηση αντικοινωνικών ή και παραβατικών στάσεων κλπ.). Πάντως, όλοι οι φορείς συμφώνησαν ότι το Διαδίκτυο, αποτελεί το μεγαλύτερο, ταχύτερο, και πιο άμεσο Μέσο ενημέρωσης, επικοινωνίας, πληροφόρησης και ψυχαγωγίας στην εποχή μας και ιδιαίτερα για τις ηλικιακές κατηγορίες έως τα 18.
Στο πλαίσιο αυτό, λοιπόν, η «δημιουργικότητα» έγινε κοινά αποδεκτό ότι έχει να κάνει κυρίως με αξιοποίηση του Ιντερνετ για μορφωτικούς και εκπαιδευτικούς σκοπούς –εντός και εκτός του σχολείου- χωρίς να παραγνωριστεί το γεγονός ότι και η ψυχαγωγική χρήση του Διαδικτύου συχνά εμπεριέχει και στοιχεία «δημιουργικής» αξιοποίησης, όπως υπογράμμισαν ορισμένοι απαντώντες.
Είναι ιδιαίτερης σημασίας, πάντως, η διαπίστωση μερικών ότι οι νέοι θα χρησιμοποιήσουν το Διαδίκτυο τόσο δημιουργικά, όσο δημιουργικά έχουν μάθει να κινούνται γενικότερα στη ζωή τους.
Διότι, πράγματι, ένα παιδί ή ένας νέος, που του έχει καλλιεργηθεί από το σχολείο και το σπίτι του η διάθεση για μάθηση, ενημέρωση και αναζήτηση σε οποιονδήποτε τομέα,θα βρει στο Διαδίκτυο μεγάλο πλούτο γνώσεων και πληροφοριών.
Εάν πάλι δεν έχει αναπτύξει τη δημιουργικότητά του με πιο «παραδοσιακά» μέσα, τότε δεν είναι πολύ πιθανό να χρησιμοποιήσει «δημιουργικά» ούτε το Διαδίκτυο.
Ωστόσο, επειδή και η φύση ενός Μέσου παίζει ένα ρόλο για τη χρήση του, η ευκολία και η ευχαρίστηση που προσφέρει το Ιντερνετ μπορεί να ενεργοποιήσουν κάποιες κατηγορίες νέων στο να εκδηλώσουν μια δημιουργικότητα που ίσως δεν εκδήλωναν με άλλους τρόπους.
Πηγή: Planet Kids
Νταφέτσιος Ευθύμιος
*Αν ο δημιουργός του επιθυμεί να το αφαιρέσουμε μπορεί να επικοινωνήσει μαζί μας.
